بیت کوین چیست؟ ویژگی‌ها، کاربرد و…

زمان مطالعه: ۸ دقیقه

بیت کوین چیست ؟ امروزه کم‌تر کسی است که حداقل اصطلاح بیت کوین (Bitcoin) را نشنیده باشد. با رشد روز افزون قیمت این ارز دیجیتال (رمز ارز) در سال‌های ۱۳۹۹ و حالا در سال ۱۴۰۰، محبوبیت آن به روز بیشتر هم می‌شود. در کنار بیت کوین، آشنایی افراد روز به روز با اصطلاحات ارز دیجیتال، رمزارز و بلاکچین نیز بیشتر می‌شود. در این مقاله از مانیار قصد داریم با بیت کوین بیشتر آشنا شویم.

بیت کوین چیست؟ مروری بر تاریخچه بیت کوین

بیت کوین یکی از انوع متعدد ارزهای دیجیتال و در اصل یک رمزارز محبوب است. این رمزارز که غیرقابل لمس است، در سال ۲۰۰۹ توسط افرادی ناشناس متولد شد و به جهان معرفی شد. هیچ کسی نمی‌تواند این رمزارز را لمس کند و تنها از طریق کامپیوتر و گوشی‌های هوشمند قابل بررسی است. برای به دست آوردن این رمزارز، م ی‌توان از دو روش اقدام کرد. ۱- استخراج (Mine) 2- خریداری از کسانی که قبلا این رمزارز را استخراج کرده‌اند.

بیت کوین توسط هیچ دولت و بانکی پشتیبانی نمی‌شود و تمامی اعتبار آن توسط جامعه‌ای مشخص می‌شود که بیت کوین جزو دارایی‌های آنان است. با وجود آنکه بیت کوین هنوز یک پول رسمی نیست (توسط دولت‌ها صادر نشده است)، از محبوبیت زیادی برخوردار است و محرک شکل‌گیری صدها رمزارز دیگر شده است که به آن‌ها در مجموع «آلت‌کوین» (Altcoin) گفته می‌شود.

بیت کوین و ویژگی‌های کلیدی

• کنترل توزیع شده: هیچ نهادی بیت کوین را کنترل نمی‌کند. همه تراکنش‌ها روی یک دفتر کل عمومی که به آن بلاکچین گفته می‌شود مشهود هستند و کل کاربران شبکه بیت کوین بر آن نظارت دارند.
• ذخیره‌سازی ارزش: می‌توان از بیت کوین برای خرید محصولات و خدمات یا ذخیره ارزش و سرمایه‌گذاری استفاده کرد.
• امنیت: بیت کوین امنیت قابل توجهی دارد و تاکنون هرگز هک نشده است. تنها یک بار در بدو معرفی بیت کوین یک آسیب‌پذیری امنیتی در آن شناسایی و بلافاصله مرتفع شد.
• متن باز: کد منبع بیت کوین برای عموم در دسترس است و اعضای جامعه آن می‌توانند این کد را به روز رسانی کند.
• عمومیت: همه تراکنش‌ها در بلاکچین بیت کوین قابل مشاهده برای عموم هستند.
• ناشناسی: برای انجام تراکنش‌های بیت کوین و خرید و فروش بیت کوین کاربر می‌تواند از نام مستعار استفاده کند. البته حقیقت این است که با توجه به آنکه آدرس کیف پول در زنجیره عمومی قابل مشاهده است، تراکنش صددرصد ناشناس نیست؛ ولی وقتی با نام مستعار انجام می‌شود، عملا کسی نمی‌داند که آدرس کیف پول متعلق به چه کسی است.
• زنجیره تامین محدود شده: بیت کوین یک زنجیره تامین محدود و قابل پیش‌بینی دارد. همین امر منجر به کنترل تورم، افزایش ارزش بیت کوین و دیگر ویژگی‌های مثبت شده است.

بیت کوین با چه هدفی ساخته شد؟

یک هدف یکتا و منحصر به فرد از ساخت بیت کوین وجود نداشته و یک مجموعه از اهداف هستند که در کنار هم منجر به خلق بیت کوین شده‌اند.

• ساخت یک سیستم پول نقد بدون اعتماد (یعنی بدون وجود یک نهاد واسط مانند بانک مرکزی یا نهاد مشابه)
• کاهش هزینه تراکنش‌ها
• حذف شخص ثالث واسط در مبادلات که در شکل سنتی پول به شکل بانک و دیگر نهادهای مرتبط، وجود دارد و مورد نیاز است.

کاربرد بیت کوین چیست؟

بیت کوین به عنوان یک پول بدون نیاز به نهاد واسط ارائه شده است و بنابراین، کاربرد آن مانند پول است. از زمان معرفی بیت کوین تاکنون، کسب و کارهای متعدد و متنوعی آن را به عنوان یک روش پرداخت پذیرفته‌اند و در عین حال، بانک‌ها یا نهادهای رسمی نیز به این رمزارز روی آورده‌اند. از سوی دیگر، عده زیادی نیز از آن برای سرمایه‌گذاری یا انجام معامله‌گری استفاده می‌کنند. آنچه بیان شد کاربرد بیت کوین با در نظر داشتن جایگاه آن به عنوان یک پول است. اما باید این نکته را در نظر داشت که موانعی نیز برای استفاده فراگیر از بیت کوین به عنوان یک پول برای مبادلات و معاملات روزمره و به طور خاص تراکنش‌های خرد وجود دارد.

از جمله این موانع و احتمالا اصلی‌ترین مانع، قانون‌گذاری پیرامون آن است که هنوز شکل قطعی در سرتاسر جهان به خود نگرفته و برخی از کشورها نیز در بازه‌هایی قوانینی را علیه استفاده از این ارز تصویب کرده‌اند.

مشکل بعدی به ساز و کار داخلی خود بیت کوین مربوط می‌شود؛ زیرا زمان پردازش تراکنش‌های این رمزارز زیاد، توان محاسباتی و به طبع انرژی مورد نیاز برای پردازش بالا (و در نتیجه کارمزد تراکنش‌ها نسبت به دیگر رمزارزها زیاد) و تعداد تراکنش‌های قابل پردازش در هر ثانیه کم است.

همین موانع داخلی که از مشکل موجود در بحث مقیاس‌پذیری بیت کوین ناشی می‌شوند موجب شده‌اند تا این رمزارز بیشتر به عنوان یک دارایی دیجیتال مورد استفاده قرار بگیرد تا یک روش پرداخت. در ادامه مطلب بیت کوین چیست به زبان برنامه‌نویسی که بیت کوین با آن نوشته شده پرداخته شده است. آشنایی با این مبحث برای درک بهتر پاسخ پرسش بیت کوین چیست مورد نیاز است.

مزیت‌های بیت کوین چیست؟

سیستم بیت کوین به دلیل اینکه توزیع شده است و هیچ نهاد واسطی برای انجام تراکنش وجود ندارد دارای هزینه تراکنش کمتری است. از سوی دیگر، بیت کوین به واسطه رمزنگاری امن شده است و هویت ارسال کننده و دریافت کننده نیز مخفی است.

امکان هک کردن یا انجام تراکنش تقلبی نیز در شبکه بیت کوین وجود ندارد. علاوه بر آن، همه اطلاعات در دفتر کل عمومی در دسترس است و بنابراین، همه می‌توانند تراکنش‌های انجام شده در شبکه را مشاهده کنند. برخی از دیگر مزایای بیت کوین در ادامه این بخش از مطلب بیت کوین چیست بیان شده‌اند.

سیال بودن بالاتر نسبت به دیگر رمزارزها

رمزارز بیت کوین از دیگر رمزارزهای موجود سیال‌تر است. سیال (Liquidity) بودن یک اصل بسیار مهم و مفهوم بالا بودن سیالی آن این است که عرضه و تقاضا برای یک ارز بالا است؛ به عبارتی یعنی نقدینگی بالاتری دارد.

این یعنی که اگر کسی تمایل به خرید و فروش بیت کوین داشت، در بازار رمزارزها چقدر سریع به خواسته خود می‌رسد. سیال بودن بالاتر به کاربران این امکان را می‌دهد که برای بیت کوین خود راحت‌تر مشتری پیدا کنند و آن را بتوانند بفروشند. این در حالی است که به عنوان مثالی برای مقایسه، سیال بودن مسکن و خودرو نسبت به مثلا طلا کمتر است. چون طلا را فرد سریع‌تر می‌تواند بفروشد در حالی که مسکن را شاید تا مدت‌ها نتواند بفروشد.

پذیرش روزافزون به عنوان یک روش پرداخت

در گذر زمان، کسب و کارهای متعددی رمزارز بیت کوین را به عنوان یک روش پرداخت و در حقیقت یک روش مبادله، پذیرفته‌اند. همچنین، به دلیل روی آوردن هر چه بیشتر افراد به سمت این رمزارز و شکل‌گیری کسب و کارهای متعدد بر پایه آن، اندازه بازار بیت کوین نیز روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. همین افزایش تقاضا یک نقطه مثبت مهم در کارنامه بیت کوین محسوب می‌شود.

تراکنش‌های بین ‌المللی آسان‌تر نسبت به ارزهای عادی

انجام تراکنش در ابعاد بین بین‌المللی در عین نیاز به پیگیری‌های اداری زیاد و پرداخت هزینه تراکنش بالا، معمولا به کندی نیز انجام می‌شود و گاه با مشکلاتی مانند تحریم و دیگر موارد نیز مواجه است. حال آنکه بیت کوین را به راحتی و بدون هیچ نهاد واسطی می‌توان به سرعت و با هزینه تراکنش پایینی انتقال داد.

هزنیه‌های تراکنش کمتر

هزینه انجام تراکنش به طور خاص در ابعاد بین‌المللی و به ویژه برای مبالغ بالا، معمولا عدد قابل توجهی است. این در حالی است که هزینه تراکنش‌های بیت کوین به طور قابل توجهی پایین‌تر است.

ناشناسی و حریم خصوصی در مقایسه با ارزهای فیات

یکی از مزایای بیت کوین که البته به زعم برخی نیز عیب محسوب می‌شود ناشناسی آن است. البته در بحث ناشناسی بیت کوین باید به این نکته توجه داشت که همه تراکنش‌های بیت کوین در دفتر کل عمومی آن ثبت می‌شوند. اما مادامی که کاربر آدرس کیف پول خود را در جایی ثبت و یا عمومی نکند، هیچ کس متوجه نمی‌شود که کدام تراکنش مال چه کسی است.

مستقل بودن از دولت‌ها و بانک‌های مرکزی

بیت کوین توسط هیچ نهاد مرکزی صادر نمی‌شود و مستقل از دولت‌ها است. این ویژگی یکی از اهداف ذاتی پیاده‌سازی بیت کوین بوده است. هر چند این موضوع چالش‌هایی را نیز به همراه دارد، اما یکی از مزایا و ویژگی‌های مهم بیت کوین نیز هست.

زنجیره تامین محدود

زنجیره تامین بیت کوین به ۲۱ میلیون بیت کوین محدود شده است که این موضوع مزایای بسیاری از جمله جلوگیری از تورم و کاهش ارزش بیت کوین را دارد. این محدودیت زنجیره تامین در بلند مدت موجب ارزش ذاتی بیت کوین می‌شود.

 

معایب بیت کوین

بیت کوین نیز مانند هر دارایی و البته هر رمزارزی، معایب خود را نیز دارد. در ادامه این بخش از مطلب بیت کوین چیست معایب بیت کوین مورد بررسی قرار گرفته‌اند. قابل توجه است که آشنایی با این موضوع به درک بهتر پاسخ بیت کوین چیست کمک می‌کند.

خطرات سایبری بیت کوین

بیت کوین محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین رمزارز در جهان است. به همین دلیل و با توجه به ارزش بسیار زیادی که دارد، دائم در معرض خطرات سایبری شامل حملات و کلاهبرداری‌های اینترنتی قرار دارد. از جمله بزرگترین و موفقیت‌آمیزترین سرقت‌های بیت کوین در جهان می‌توان به هک شدن کیف پول گرم (Hot Wallet) مرکز مبادله بیت کوین «مت گوکس (Mt.Gox)»  اشاره کرد. در ادامه این بخش از مطلب بیت کوین چیست به سایر معایب بیت کوین پرداخته شده است.

کلاهبرداری‌های اینترنتی با بیت کوین

با توجه به داغ شدن بازار بیت کوین، کلاهبرداری‌هایی نیز اختصاصا برپایه آن شکل گرفته‌اند که معمولا با سواستفاده از ناآگاهی مردم، اقدام به جذب سرمایه می‌کنند.

از جمله این کلاهبرداری‌ها می‌توان به کلاهبرداری‌های پانزی با رمزارزها و کلاهبرداری‌هایی اشاره کرد که با عنوان استخراج ابری انجام می‌شود اما در حقیقت هیچ استخراج ابری وجود ندارد و کلاهبردارها ضمن جذب سرمایه مردم، به ناگهان ناپدید می‌شوند.

راهگشایی برای فعالیت‌های غیرقانونی

وب‌سایت‌هایی در دارک وب با استفاده از پراخت با بیت کوین شکل گرفتند که به فروش مواد مخدر، دارو و دیگر موارد می‌پرداختند. از جمله این موارد می‌توان به سیلک‌رود (Silk Road)، «شیپ مارکت‌پلیس (Sheep Marketplace)» ، «آلفانت (Alpha Net)»  و «آلفا بی (Alpha Bay)»  اشاره کرد.

متاسفانه، کاربردی که رمزارزها و بیت کوین برای انجام فعالیت‌های غیرقانونی دارند، منجر به بدنامی آن‌ها می‌شود. البته نباید فراموش کرد که ارزهای فیات از دیرباز برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده شده‌اند و متاسفانه استفاده از هر نوع ارزی برای انجام فعالیت غیرقانونی و جرایم آفتی است که از دیرباز در دنیای اقتصاد وجود داشته است.

به نظر می‌رسد بهترین راهکار نه حذف یا مقابله با رمزارزها و یا سایر ارزها که تصویب قوانین مناسب برای آن‌ها است.

مصرفی انرژی بالا

برای استخراج بیت کوین به انرژی زیادی نیاز است. برای پردازش تراکنش‌های بیت کوین نیز به انرژی نیاز است. البته با پذیرفتن ماینینگ به عنوان یک صنعت و مقایسه آن با دیگر صنایع، می‌توان مشاهده کرد که مصرف انرژی و چالش‌های زیست محیطی این صنعت و ماینینگ بیت کوین از آن‌ها کمتر است.

اما با توجه به نو بودن فناوری و متفاوت بودن زمینه آن با دیگر صنایع، بیشتر انتقادات و توجهات معطوف به این صنعت است.

بیت کوین مقصر گرمایش زمین!

مصرف انرژی دستگاه‌های ماینر بیت کوین و به طور کلی انرژی‌بر بودن فرایند استخراج بیت کوین (و تایید تراکنش‌ها) و گرمایی که دستگاه‌های ماینر تولید می‌کنند یکی از محل‌های انتقاد پیرامون رمزارزها است.

گفته می‌شود که این مصرف انرژی و گرمای تولیدی می‌تواند در گرمایش زمین نقش داشته باشد. البته حقیقت آن است که با وجود دور از ذهن نبودن این موضوع، باید در نظر داشت که میزان گرمای تولیدی در سایر صنایع به مراتب بیش‌تر از صنعت استخراج رمزارزها است و از سوی دیگر، دیگر صنایعی که سال‌ها است که وجود دارند، آلودگی‌های زیست محیطی به سزایی را نیز به همراه دارند.

می‌توان رویکردهایی را برای استفاده از گرمای تولیدی دستگاه‌های ماینر اندیشید تا مصرف انرژی آن‌ها نیز بهره‌وری بیشتری را به همراه آورد و از جمله این رویکردها می‌توان به تاسیس گلخانه در کنار مزارع استخراج رمزارزها و با استفاده از گرمای تولیدی دستگاه‌های استخراج اشاره کرد.

نوسان قیمت بالا

اگرچه بیت کوین سیال‌ترین رمزارز موجود است و به سادگی مبادله می‌شود، اما همچنان شاهد نوسان‌های شدید قیمت بیت کوین در بازه‌های زمانی کوتاه هستیم. برای مثال، با هک شدن و اعلام ورشکستگی مرکز مبادله بیت کوین مت گوکس، قیمت بیت کوین شاهد یک نوسان قیمت شدید بود.

پس از آن، با اعلام FBI آمریکا مبنی بر اینکه با بیت کوین و دیگر رمزارزها به عنوان خدمات مالی برخورد خواهد کرد، قیمت بیت کوین به شدت افزایش یافت.

هر چند که نوسان قیمت شدید بیت کوین منجر به سودهای کوتاه مدت و بلند مدت برای کاربران می‌شود، اما دغدغه‌هایی را نیز برای سرمایه‌گذاری بلندمدت کاربران برای آن‌ها به همراه دارد.

عدم امکان بازگشت تراکنش در تراکنش‌های بیت‌کوین

یکی از بزرگترین نقصان‌های بیت کوین فقدان سیاست‌های استاندارد برای بازگشت دادن پول مانند آنچه است که سایر روش‌های پرداخت آنلاین وجود دارند.

همین امر ممکن است مشکلاتی را در بحث کلاهبرداری تراکنش نیز به وجود آورد. برای مثال، کاربر نسبت به خرید محصولات اقدام می‌کند و فروشنده هرگز آن کالا یا محصول را تحویل نمی‌دهد. در این حالت، نمی‌توان به هیچ شکل پول را عودت داد مگر اینکه فروشنده مشخص باشد و پیگیری‌های قانونی کامل برای پس گرفتن پول از خود شخص انجام شود.

ساختار غیرمتمرکز بیت کوین موجب می‌شود تا برای حل اختلاف بین کاربران آن، هیچ نهاد واسطی وجود نداشته باشد. برای برخی از رمزارزهای جدیدتر مانند «ریپل (Ripple)» ، امکان عودت وجود دارد، ولی چنین امکانی برای بیت کوین وجود ندارد.

امکان بالقوه جایگزینی با دیگر رمزارزها

بیت کوین تاکنون منشا تولید بسیاری از رمزارزها بوده است. این رمزارزها اغلب ساختاری مشابه با بیتکوین دارند و به آن‌ها «آلت‌کوین (Altcoin)»  گفته می‌شود.

هر چند که رمزارزهای جدید از جنبه‌های گوناگون تفاوت‌هایی را نیز با بیت کوین دارند؛ برای مثال برخی از آن‌ها کار ردیابی جریان‌های پولی و شناسایی کاربران را دشوارتر می‌سازند. برخی دیگر مانند اتریوم (Ethereum) از سیستم‌های «قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)»  پشتیبانی می‌کنند.

آموزش نحوه فعال سازی و دریافت رمز پویا (رمز دوم یکبار مصرف) بانک‌های مختلف

مدارک و شرایط دریافت اینماد (eNAMAD) یا نماد اعتماد الکترونیکی چیست؟

تسهیلات بانکی چیست؟ معرفی و مقایسه انواع تسهیلات بانکی

محاسبه سود وام بانکی و اقساط وام ازدواج، مسکن و … با فرمول جدید و قدیم

پرداخت با کیف پول بدون رمز پویا