زمان مطالعه: ۶ دقیقه اگر شما هم در مقام مدیر یا فردی که وظیفه کنترل و انجام تراکنشهای شرکت، دفتر و یا کسب و کار خود را دارد فعالیت میکنید، ممکن است در چندین سال اخیر با بزرگتر شدن جریان رمزارزها به فکر تغییر روش انجام تراکنشهای خود با استفاده از رمزارزها افتاده باشید. اولین قدم برای این کار […]
اگر شما هم در مقام مدیر یا فردی که وظیفه کنترل و انجام تراکنشهای شرکت، دفتر و یا کسب و کار خود را دارد فعالیت میکنید، ممکن است در چندین سال اخیر با بزرگتر شدن جریان رمزارزها به فکر تغییر روش انجام تراکنشهای خود با استفاده از رمزارزها افتاده باشید. اولین قدم برای این کار شناخت تاریخچه، وضعیت فعلی و نکات مثبت و منفی این سیستمهای تراکنش مالی است. یکی از ارزهایی که امروزه در خصوص آن زیاد صحبت میشود، ارز فیات میباشد. در این مقاله در خصوص ارز فیات و نقش آن در سیستمهای مختلف تراکنشی صحبت میکنیم.
ارز فیات چیست؟ و از چه زمانی ابداً شد و با ارزهای دیجیتال چه تفاوتیهایی دارد؟
فیات کارنسی (Fiat Currency) به هر نوع پول بیپشتوانه یا حکمی (توسط دولتها) گفته میشود. به طور سادهتر میتوان گفت ارز فیات پولی است که هیچ ارزش ذاتی و پشتوانهای ندارد. همچنین چاپ، تکثیر و استفاده از آن به وسیله دولتها انجام میگیرد. با توجه به همین تعریف بزرگترین نقطه ضعف آن نیز همین نظارت دولت بر آن است.
ممکن است فیات کارنسی در زمانهای متفاوت بسته به نوع تصمیمگیری و سیاستهای اقتصادی بهطور غیرقابل اندازهای تکثیر گردد. این تکثیر میتواند موجب بیارزش شدن آن شود. جالب است بدانیم دلار آمریکا، ریال ایران و پوند انگلیس و یورو همگی به نوعی ارز فیات محسوب میشوند.
تاریخچه پیدایش
قرنها پیش سیستمی مشابه ارزهای فیات برای اولین بار در چین ابداع شد. این سیستم برای مبادله کالاهای تجاری مهمی مانند طلا، نقره و ابریشم مورد استفاده قرار گرفت. اما همانطور که اشاره کردیم، تکثیر بیاندازه و عدم حفظ ارزش آن طی سالیان توسط دولت، مشکلساز شد.
این تکثیر بیش از حد دیگر باعث ایجاد ابر تورم شد و نابودی حکومتهای مهمی در تاریخ را رقم زد. اما از طرفی این سیستم به دولتها و حکومتها این اجازه ایجاد ارز بدون پشتوانه را میداد. آنها میتوانستند برای ادامه فعالیت، بدون نگاه به پشتوانه طلای خود، یک ارز را به وجود بیاورند. با استفاده از این ارز میتوانستند بسیاری از نیازهای اقتصادی موجود را تأمین کنند. حتی می توانستند در برهههای مهمی از سقوط و تورمهای کوتاه مدت نجات یابند.
مثال برای ارز فیات
در این بخش با یک مثال سعی میکنیم مفهوم ارز فیات را قابل فهمتر کنیم.
تصور کنید شما برای خرید کالایی مانند ماشین یا خانه نیازمند این هستید تا مقداری طلا بسته به ارزش آن به فروشنده پرداخت کنید. برای انجام این کار لازم است تا تمام سرمایه خود (مثلاً سکه نقره) را در ازای مقداری طلا به کسی بدهید (صرافی) و از او طلا دریافت کنید. بعد از خرید کالای مورد نظر، فرد فروشنده هم نیازمند پرداخت حقوق کارمندان است اما نمیتواند به میزان دقیقی این طلا را بین آنها تقسیم کند. حالا او نیز مجبور است طلای خود را به شخص واسطهای بدهد و در ازای آن واحدهای کوچکتر طلا (یا سکههای کم ارزشتر) دریافت نماید. شاید این برای کسب و کارهای کوچک مشکلی نباشد اما در دولتها برای پرداخت حقوق به صدها نفر این سیستم بسیار وقت گیر و پرهزینه است. از طرفی ما با ذخایر بسیار محدود طلا در جهان در طرف هستیم. از این رو این ایده که به جای طلا از چیزی به عنوان واسط (پول اسکناس و نه سکه طلا) استفاده شود بسیار منطقیتر و از لحاظ اقتصادی سودمندتر است.
این مثال میتوانید اولین جرقههای ایجاد ارز فیات را نشان دهد.
نمونههای خصوصی و موفق ارز فیات
از نمونههای مهم ارز فیات که تا کنون با موفقیت به راه خود ادامه دادند میتوان به شبکه پلی استیشن اشاره کرد. در این شرکت شما به ازای پرداخت مستقیم پول در ابتدا باید کارتهای مخصوص این شرکت را خریداری کنید (نوعی از ارز مخصوص) و با وارد کردن آن به حساب کاربری، مبلغ دلاری آن را دریافت کنید. باید به این نکته دقت داشت این امر موجب آن میشود که اولاً ارزش این کارتها در مقابله با کاهش ارزش دلاری تغییر نکند (یا حداقل کمتر تغییر کند) و ثانیا باعث میشود که شرکت فوق در صورت نیاز، دلار را با ارز دیگری جایگزین کند.
ارز فیات در مقابل ارزهای دیجیتال
همانطور که گفتیم ارز فیات توسط دولتها و بانکهای مرکزی ساخته و مورد استفاده قرار میگیرد و کنترل میشود. همچنین اشاره کردیم که ارز فیات بدون نگاه به پشتوانه طلا یا همان کالای فیزیکی به وجود میآید. شاید این تنها نقطه مشترک اینگونه ارزها با ارزهای دیجیتال باشد. در مبحث ارزهای دیجیتال کنترل آنها به دلیل استفاده از بلاک چین غیر متمرکز است و نهاد خاصی نمیتواند بر آن نظارت کند و از طرفی برخلاف ارز فیات عرضه محدودتر و کنترل شدهتری دارند. از طرفی باید به این نکته نیز توجه داشت که این عدم نظارت مستقیم در تراکنشهای بینالمللی جذابیت بیشتری را برای کاربران فراهم میآورد و مشخصاً برخلاف سیستم کلاسیک فیاتی پیگیریها را نیز مشکل میکند. نکته قابل ملاحظه دیگر در این بحث توجه به تازگی ارزهای مجازی، بی ثباتی بازارهای آن نسبت به بازار فیات و در نتیجه عدم استقبال از آنهاست.
یکی از نمونههایی که در آن از ارز دیجیتال به جای ارز فیات استفاده شده است، فروش آلبوم موسیقی یکی از خوانندگان رپ آمریکا اشاره کرد. در حالی که هنوز چند سالی از معرفی رمزارزهای معروف مانند بیت کوین نگذشته بود، ۵۰ سنت، یک خواننده رپ مشهود، آلبوم خود را با استفاده از بیت کویت به فروش رساند. البته این نکته را هم باید بگوییم که زمانی که این آلبوم فروخته میشد قیمت بیت کوین هنوز به بالای ۱۰۰ دلار هم نرسیده بود!
مزایا و معایب فیات کارنسی (ارز فیات)
در طول تاریخ بشر و تمدنها هرگونه تلاشی برای تغییر و استفاده از شیوه جدید و حتی بیان نقطه نظرات علمی و استدلالی همیشه با ترسی از قضاوت شدن و حتی محکومیت همراه بوده است. امروزه نیز با توجه به توسعه و پیشرفت علم و سطح آگاهی جوامع، ما نیز باید با بررسی تخصصی و ریز به ریز نکات اقدام به برداشتن گامهایی برای تغییر خود یا کسب و کارمان کنیم. البته نا آگاهی از شرایط موجود و عوامل تأثیرگذار بر اقتصاد و شرایط حاکم نیز نباید باعث اتخاذ تصمیمات احساسی شود. برای هموار ساختن این راه باید همیشه نکات مثبت و منفی را در کنار کمک گرفتن از نمودارها و تجربیات گذشته در نظر داشته باشیم.
ارز فیات هم به مانند هر موضوعی که به تازگی ابدأ میشود، نکات مثبت و مفنی همراه خود داشته و خواهد داشت.
– هزینه: طبیعتاً فیات مقرون به صرفهتر از پول متکی بر کالا یا طلاست.
– پاسخگویی: ارز بیپشتوانه طبیعتاً از لحاظ انعطافپذیری برای دولتها جایگاه ارزشمندی دارد.
– آسودگی: محافظت و نظارت بر ارز فیات برخلاف طلا و دیگر کالاها راحتتر و کم هزینه است.
– ریسک پذیری: از نظر بعد تاریخی سیستم ارز فیاتی همواره خطرات جدی را متوجه دولتها کرده است.
چالشهای ارز فیات
– آیا تمامی رمز ارزها بدون پشتوانه هستند؟
برای جواب به این سؤال باید کمی بیشتر تحقیق کنید. اگر تا کنون فقط اسم بیت کوین را شنیدهاید، حتماً میدانید که مانند انواع ارز فیات بدون پشتوانه فیزیکی تولید میشود اما شاید برایتان جالب باشد که بدانید ارز دیجیتال تتر برخلاف این رویه یک استیبل کوین است و کوینی با مقدار ثابت است و هر تتر با یک دلار آمریکا پشتیبانی میشود. امروزه تتر به تأمین نقدینگی و کم شدن ضرر کاربران در برابر نوسانات بازار کمک میکند. از این رو رمزارز بسیار مهمی است و از محبوبیت بالایی برخوردار است.
– آیا سرمایه گذاری روی ارزهای بدون پشتوانه راه حلی منطقی است؟
پاسخ به وضعیت مالی و هدفهای آتی که برای کسب و کار خود برنامهریزی کردهاید همگی به اندازهای تأثیرگذار هستند. مطمئناً شناخت کافی و مطالعه و پیگیری این بازارها به شما کمک میکند تا حد زیادی از خطرات احتمالی در امان باشید.
– آیا سرمایهگذاری یا روی آوردن به بازار شت کوینها میتواند گره گشای مشکلات اقتصادی باشد؟
بازار شتکوین که در بین محبوبیت ارزهای کوینی جای خود را در سبد خرید مشتریان باز کرده است، بازاری به شدت محبوب و مورد توجه سرمایه گذاران جسور و حتی در مواقعی سودجویان و کلاه برداران میباشد. باید بسیار با احتیاط به رسد این کوینها پرداخت. در این بازار ارزهایی هستند که با افزایش ارزش ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ درصدی توانستهاند سرمایه گذاران خود را به سودهای هنگفتی برسانند و مطمئناً به علت عدم نظارت در بسیاری از نمونهها به ضررهای میلیونی هم رسیدهاند.
– آیا ارز فیاتی محبوبیت بالاتری دارد؟
جواب این سؤال بستگی به منطقه جغرافیای شما دارد. برای مثال در ایران استفاده از بازار ارز فیاتی سالیان درازی است که هم مورد توجه شرکتها و ارگانها بوده و هم مورد استقبال کارکنان. در این روش استفاده از کوپن خرید، کوپن تخفیف و حتی کوپن پرداخت قسطی سالیان درازی است که مورد قبول واقع شده است و هم اکنون نیز طرفداران زیادی دارد.
سخن آخر
در حال حاضر کسب اطمینان از آینده ارزهای دیجیتال به علت تازگی و وجود چالشهای مختلف امکانپذیر نیست. در کنار این برای مثال قیمت بیت کوین در یکی دو سال اخیر افت و خیزهای فراوانی را همراه داشته اما هنوز در ابتدای راه قرار دارد و استقبال از آن به حد کافی و مطمئنی انجام نگرفته است. در بحث انواع ارز فیات هم با توجه به سابقه آن و خطرات تورمی که همراه خود دارد باید با درایت تصمیم به انتخاب یکی از این دو راه یا استفاده از آنها به شکل منطقی و اشتراکی گرفت.
پربازدیدترین مطالب
لینکهای سریع
مطالب مرتبط